Prof. Dr. habil. Mariusz Wołos

Dziewiątego września 2014 w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk odbył się wykład pod tytułem „Die polnische Frage im Jahr 1914” [„Sprawa polska w roku 1914”]. Gośćmi byli Profesor Mariusz Wołos z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Profesor Manfried Rauchensteiner, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego i emerytowany dyrektor Heeresgeschichtliches Museum.

Spotkanie rozpoczął kilkoma słowami wstępu prof. Bogusław Dybaś – dyrektor Stacji, który podkreślił jak bardzo ważna dla Polaków była ta kwestia, która zostanie poruszona przez prof. Wołosa. Zapowiedział następne spotkanie, poświęcone sprawie polskiej na Kongresie Wiedeńskim.

Prof. Wołos opowiadał o odbiorze Sprawy Polskiej w Europie, o tym, jak uciążliwa była dla trzech zaborców. Przybliżył słuchaczom rozmaite koncepcje odbudowy Rzeczypospolitej przez poszczególnych działaczy politycznych, pokazał również kulturowy aspekt walki o polskość. Zaprezentowane zostały plany osób takich jak: Roman Dmowski, Józef Piłsudski, Władysław Leopold Jaworski,  Leon Biliński czy Juliusz Leo. W interesujący sposób profesor omówił, gdzie poszczególni patrioci dopatrywali się szansy dla ojczyzny i w jaki sposób decydowali się walczyć o niepodległość. Wytłumaczył także jaka była reakcja mocarstw ówczesnej Europy na te działania, a swój odczyt urozmaicił także prezentacją multimedialną.

Po jego wykładzie głos zabrał profesor Rauchensteiner, który krótko skomentował treść wykładu i wzbogacił  go o dodatkowe informacje. W swojej wypowiedzi skupił się bardziej na ogólnej sytuacji Europy, opowiedział także o tragedii zwykłych ludzi, którzy przez zaborców zmuszani byli do walki w ich szeregach i niejednokrotnie stawali naprzeciw własnych rodaków. Wspomniał on także o skutkach ówczesnych działań politycznych, podkreślił jednak, że żyjący wówczas działacze nie mogli ich przewidzieć, a nam łatwo oceniać ich z perspektywy czasu.

Następnie do dyskusji zaproszono publiczność, a słuchacze chętnie zabierali głos, zadając wiele pytań, jak również komentując treść wykładu i wygłaszając własne zdanie na omawiany temat, a także wymieniając między sobą poglądy. Nie zabrakło też nawiązań do aktualniej sytuacji w Europie.

Alicja Janusz