Prof. dr hab. Roman Bäcker

Dnia 01 grudnia 2015r. w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu odbył się wykład prof. Romana Bäckera w języku angielskim pod tytułem „Ewolucja współczesnego systemu politycznego w Rosji. Pomiędzy autorytaryzmem a totalitaryzmem”. Komentarz do wykładu wygłosił prof. Andre Liebich.

Prof. Roman Bäcker, wykładowca Uniwersytetu  Mikołaja Kopernika,  w pracy naukowej zajmuje się m.in. teorią i socjologią polityki, zjawiskami totalitaryzmu, przekształceniami rosyjskiego systemu politycznego, współczesną rosyjską myślą polityczną, problematyką państwa w polskiej myśli socjalistycznej okresu międzywojennego, globalizacją i antyglobalizacją.

Prof. Andre Liebich, wykładowca Graduate Institute Genewa, studiował i uzyskał stopień doktora na Harwardzie, w swojej pracy naukowej zajmuje się Zimną Wojną, komunizmem i post-komunizmem, historią stosunków międzynarodowych, multikulturalizmem, Europą Wschodnią, Zachodnią, Centalną oraz Rosją.

Zebranych licznie gości tradycyjnie powitał dyrektor Stacji w latach 2007-2019 Prof. Bogusław Dybaś.

Prof. Bäcker w swoim wystąpieniu starał się określić, któremu z dwóch niedemokratycznych systemów politycznych, autorytaryzmowi czy totalitaryzmowi bliższa jest współczesna Rosja, analizując rządzące elity, społeczną świadomość społeczeństwa oraz aktywność społeczną.

Po pierwsze, ważne było rozgraniczenie przedziału czasowego, jako że sytuacja polityczna Rosji uległa zmianie po lutym 2014r. Po drugie, rządzące elity bardzo wyraźnie skupione są wokół jednej osoby- Putina, którego Profesor określił jako „leader, Duce, Führer”. Po trzecie, od lutego 2014r. w rosyjskim społeczeństwie bardzo widoczne jest negatywne nastawienie do Ukrainy oraz tzw. „Zachodu”. Po czwarte, w wystąpieniach publicznych Putin używa języka charakterystycznego dla czasów stalinowskich. Ponadto, wcześniej mieliśmy do czynienia z apatią rosyjskiego społeczeństwa, a aktualnie widzimy wzrost tzw. kontrolowanych mobilizacji społeczeństwa. Konkludując, od lutegp 2014r. widzimy w Rosji zwrot z reżimu autorytarnego w stronę totalitaryzmu, a przyszłość Rosji nie jest możliwa do przewidzenia.

prof. Andre Liebich zwrócił także uwagę na to, iż w Rosji rozwija się nowy typ reżimu, do którego nie pasują klasyczne definicje autorytaryzmu oraz totalitaryzmu. W swoim wystąpieniu skupił się na cechach charakterystycznych współczesnej Rosji, które są istotne, by zrozumieć dynamikę zmian wewnątrz Rosji. Profesor Liebich wyróżnił trzy podstawowe cechy, a mianowicie „ressentiment” – rozgoryczenie, nostalgię oraz strach. Rozgoryczenie, ponieważ Rosja bez sukcesu próbowała się zbliżyć do Zachodu. Nostalgię za czasami Związku Radzieckiego i strach przed wspólnym wrogiem- jako klucz do scalenia społeczeństwa.

Pod koniec wykładu publiczność miała możliwość zadawania pytań prelegentom.

Joanna Piekarska

fot.: Malwina Talik